जनकपुरधाम, १९ असोज । पछिल्लो १२ घण्टामा देशका विभिन्न स्थानमा अविरल वर्षा भएको छ । विशेषगरी रौतहट र इलाम जिल्लामा ऐतिहासिक वर्षा मापन गरिएको छ । यसले बाढी, पहिरो र डुबानको जोखिम उच्च बनाएको जल तथा मौसम विज्ञान विभागले जनाएको छ ।

विभागका अनुसार शनिबार रातिदेखि आइतबार बिहानसम्मको अवधिमा रौतहटको महेशपुरमा सबैभन्दा धेरै ३५१.४ मिलिमिटर वर्षा रेकर्ड गरिएको छ । यो पछिल्ला वर्षहरूमा एकैदिनमा परेको अत्यधिक वर्षामध्ये एक हो ।

त्यसपछि दोस्रो स्थानमा इलामको हिमाली गाउँ रहेको छ । त्यहाँ ३३५.४ मिलिमिटर वर्षा मापन गरिएको छ । यस्तै, रौतहटको गौरमा ३३२.६ मिलिमिटर, गरुडामा ३०५.२ मिलिमिटर र सिन्धुलीको हरिहरपुरगढीमा २९१.४ मिलिमिटर वर्षा रेकर्ड गरिएको विभागले जनाएको छ ।

विभागका प्रवक्ता इन्जिनियर राजेश श्रेष्ठका अनुसार मध्य र पूर्वी तराईमा अत्यधिक वर्षा जारी छ । वायुमण्डलीय चक्रवातीय गतिविधि र बंगालको खाडीमा बनेको निम्न चाप प्रणालीको प्रभावका कारण यो असामान्य वर्षा देखिएको हो ।

रौतहट जिल्लाका महेशपुर, गौर, गरुडा, कटहरिया र चन्द्रपुर क्षेत्रमा निरन्तर वर्षाका कारण साना खोला र नाला फनफनी बगिरहेका छन् । स्थानीय प्रशासनले बाढी सम्भावित बस्तीहरूमा ‘रेड अलर्ट’ जारी गरेको छ ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालय रौतहटका अनुसार महेशपुर, गौर र आसपासका बस्तीहरूमा बिहानदेखि पानी घरभित्र पस्न थालेको छ । केही घरहरू आंशिक डुबानमा छन् । तर, जनधनको क्षति अहिलेसम्म भएको छैन ।

सशस्त्र प्रहरी, नेपाली सेना र स्थानीय स्वयंसेवकहरूलाई तयारी अवस्थामा राखिएको छ । महेशपुर र गरुडा क्षेत्रमा प्राथमिक उद्धार टोली पठाइएको जिल्ला प्रशासन कार्यालयले जनाएको छ ।

पूर्वी पहाडी जिल्ला इलाममा निरन्तर भारी वर्षाका कारण सडक अवरुद्ध हुने घटना बढेका छन् । मेचीनगर–इलाम सडकखण्डका केही ठाउँमा पहिरो खसेका कारण यातायात प्रभावित भएको छ । हिमाली गाउँपालिका क्षेत्रमा करिब ३३५.४ मिलिमिटर वर्षा रेकर्ड भएपछि स्थानीय नदी र खोल्सामा पानीको सतह तीव्र गतिमा बढेको छ ।

सिन्धुलीको हरिहरपुरगढी उपत्यकामा पनि वर्षाको मात्रा २९१.४ मिलिमिटर मापन गरिएको छ । यस क्षेत्रमा बस्तीहरू पहाडी ढलानमा रहेका कारण स–साना पहिरो र ढिस्को खस्ने जोखिम बढेको छ । स्थानीय सडक तथा ग्रामीण मार्गहरूमा आवागमन कठिन बनेको छ ।

जलवायु विज्ञ डा. गोपाल भट्टराईका अनुसार यो वर्षा सामान्य मौसमी वर्षाभन्दा धेरै बढी हो । असामान्य वर्षा प्रणालीले देशका विभिन्न भागमा बाढी र पहिरोको जोखिम बढाउँछ । यसको दीर्घकालीन असर कृषि, सरोकार र पूर्वाधारमा देखिन्छ । उनका अनुसार अहिलेको वर्षा प्रणाली अझै केही दिन सक्रिय रहने पूर्वानुमान छ ।

गृहमन्त्रालयको राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणले सबै जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारीहरूलाई सतर्कता बढाउन निर्देशन दिएको छ । बाढी तथा पहिरो सम्भावित क्षेत्रका बासिन्दालाई पूर्व–सूचना प्रणालीमार्फत सचेत गराउन र आवश्यक परे तत्काल उद्धार सुरुवात गर्न तयारी राखिएको छ । सशस्त्र प्रहरी बल, नेपाली सेना र नेपाल प्रहरीका उद्धार टोलीहरूलाई ‘अलर्ट मोड’ मा राखिएको छ ।