–ज्योति झा

जनकपुरधाम, ६ फागुन । हिन्दु धर्मावलम्बीको प्रमुख पर्व मध्ये महाशिवरात्रि पनि एक हाे । यस पर्वमा देवताहरूको पनि देवता भनेर चिनिने महादेवको पूजापाठ एवम् आराधना गरिन्छ । आजकै दिन पृथ्वीको शुरूवात भएको मानिन्छ ।

आजकै दिन देवाती देव महादेव र माता पार्वतीको विवाह भएको वर्णन गरिएको छ। अर्थात कलयुगको भाषामा भन्नुपर्दा आज माता पार्वती र महादेवको वैवाहिक उत्सव हो ।

महाशिवरात्रिको आफैंमा धेरै ठूलो विशेषता छ । शिवजी उत्पति भएको रातका नामबाट नामाकरण भएको याे पर्व कालरात्रि, मोहरात्रि, सुखरात्रि र शिवरात्रि नामक चार प्रमूख रात्रिमध्ये एक पवित्र पर्वका रूपमा पुराणहरूमा वर्णित छ । आशुतोष भगवान शिवको अति प्यारो दिनका रूपमा पनि लिइने गरिन्छ ।

माता पार्वती र भगवान शिवको विवाह फागुन मास कृष्ण पक्षको चतुर्दशी तिथिमा भएको थियो । यो तिथिमा भगवान शिव र माता पार्वतीको महामिलनको रूपमा पनि मनाइन्छ ।

महाशिवरात्रीका दिन भगवान शिव र माता पार्वतीको विवाह भएको हुनाले यस दिनको महत्व धेरै रहेको छ । भनिन्छ, यस दिन भगवान शिवको पूजा आराधना गर्नाले भगवान शिव छिट्टै प्रसन्न हुन्छन् ।

पौराणिक मान्यता अनुसार महाशिवरात्रीको दिन नै भगवान शिवले आफ्नो शिव लिङ्ग स्वरूपमा प्रकट भएका थिए । त्यो समयमा सबैभन्दा पहिले उनको यो स्वरूपको विधिपूर्वक पूजा–अर्चना गर्ने ब्रम्हा र विष्णु थिए । यही कारणले महाशिवरात्रीका दिन विशेष प्रकारले शिव लिङ्गको पूजा आराधना गर्ने विधान रहेको छ ।

भनिन्छ, समुद्र मन्थनबाट निस्किएको विष पिएर भगवान शिवले यस सृष्टिलाई संकटबाट बचाएका थिए । यही कारणले नै महाशिवरात्री मनाइन्छ । अरू ठाउँमा जे जसो भएपनि नेपालमा र खास गरेर राजधानीको पशुपतिनाथ मन्दिरमा भव्य रूपले मनाइन्छ । आजको दिन पशुपतिनाथमा ठूलै लाइन लागेको हुन्छ दर्शनार्थीहरुको ।

काठमाडौंको मात्र नभई नेपालभरिका दर्शनार्थी, भारतका ऋषिमुनि, नागाबाबाजी र विदेशी पर्यटकहरूको पनि ठूलै घुइँचो हुन्छ ।

महादेवका धेरै नाम छन् । जस्तै नीलकण्ठ, शिव, गंगाधर, जटाधारि, शम्भु, दिगम्बर, बैधनाथलगायत अन्य थुप्रै एवम् अनगिन्ती । र, उनको हरेक नामको पछाडि एउटा कथा पनि ।

हिन्दू धर्म संस्कृतिको मान्यतअनुसार ३३ करोड देवताको शिरोमणि देव शिव नै हुन । शिवलाई भोलाबाबा पनि भनिन्छ किनभने उनी साँच्चै भोला हुन । उनलाई श्रद्धाले एउटा धतुरा, बेलपत्र, गङ्गाजल पनि चढाउँदा चाँडै प्रशन्न हुन्छन् ।

आज हरेक ठाउँका शिवालयहरूलाई सफासुग्धर गर्नुका साथै दुलहीझैं सजाइएको छ । चाहे त्यो जनकपुरधामको शिवमन्दिर होस् वा महेन्द्रनगरको क्षिरेश्वर महादेव, सप्तरीको शम्भुनाथ वा काठमाडौंको पशुपतिनाथ । आज हरेक ठाउँमा बिहानैदेखि भक्तहरूको घुइँचो लागेको छ।

हरेक मनुष्यमाथि महादेवको कृपा बनिरहोस् । सबैलाई सद्बुद्धि र भाइचाराप्रतिको भावना जागृति होस् । मानवमा मानवताको विकास होस् ।

सबैमा महाशिवरात्रीको भव्य शुभकामना ।