–रविशंकरकुमार कर्ण, अध्यक्ष (तमलोपा)

‘तराई–मधेश लोकतान्त्रिक पार्टी’ निर्वाचन आयोगमा दर्ता भएको छ र दलको रुपमा वैधानिकता प्राप्त गररिसकेको छ । यस अवसरमा अत्यन्त हर्षका साथ सबै साथीहरूमा हार्दिक अभिवादन र बधाई प्रस्तुत गर्दछु । तर वास्तवमा, यो तमलोपालाई पुनः सजीव गर्ने, पहिचान–सम्मान–स्वाभिमानको मधेशी जनताको चाहनाको निमित्त प्राणोत्सर्ग गर्ने प्रातःस्मरणीय अमर शहीदहरू र हजारौं मधेशी आन्दोलनकारीहरूको प्रतिवद्धतालाई छातीमा राखेर प्रभुसत्तामा हिस्सेदारीको निमित्त अटूट आस्थाका साथ एकत्रित गर्ने सद्प्रयास मात्र नभई, अभूतपूर्व ऐतिहासिक आन्दोलनको दौरान र पछिको राजनीतिक यात्राक्रममा मधेशवादप्रति दृढ र संकल्पित अन्य सबै सहयात्री साथीहरूलाई समेत ऐक्यबद्ध गरी पुनः नयाँ ऊर्जा र प्रतिबद्धताका साथ गन्तव्य लक्षित मार्गचित्र निर्माण गर्ने अठोट पनि हो ।
जन आन्दोलन लगायत विभिन्न अधिकारवादी आन्दोलनहरु पश्चात नेपालमा महत्वपूर्ण राजनीतिक परिवर्तनहरु भएका छन् । तर तीनलाई परिणाममुखी, न्यायपूर्ण र समावेशी बनाउनका लागि निरन्तर आन्दोलित रहिरहनु परेको छ, अमूल्य शहादतहरू दिनु परेको छ ।

मधेशको निर्णायक आन्दोलन र ८ बूंदे सम्झौता पश्चात राजनीतिक शक्तिहरू बीच सहमतिको दस्तावेजको रुपमा अन्तरिम संविधानले सर्वस्वीकार्यता प्राप्त गर्यो र त्यसैको आधारमा संविधानसभाको निर्वाचन भयो । आन्दोलनकै दबाबले प्रथम संविधानसभाले संघीयतालाई मूर्तरूप दिने प्रयास पनि गर्यो । तर, सर्वसत्तावादीहरुको षडयन्त्रले प्रथम संविधानसभा असफल भयो । दोस्रो संविधानसभाले जनताका विभिन्न आन्दोलन एवं सम्झौताहरुलाई उचित सम्मान दिन सकेन । परिणामस्वरुप न्यायपूर्ण मानवीय अधिकारहरुकालागि मधेशी जनतालाई पुनः सडक संघर्ष र अहिंसक आन्दोलनमा आफूलाई झोक्नु पर्यो । वीर मधेशीहरूको शहादतको श्रृंखलाले आन्दोलनको रापताप झन–झन उच्च पारिरह्यो । तर, क्रुर शासकवर्गले निर्ममतापूर्वक दमन बाहेक जनताको आकांक्षा सम्वोधन गर्न चाहेन । दोस्रो संविधानसभाले संगीनको नोकमा संविधान जारी गर्यो र त्यहाँदेखि नै मधेशवादी आन्दोलन तथा यसद्वारा सृजित ऊर्जा र राजनीतिक शक्तिलाई निस्तेज पार्ने वर्चस्ववादीहरूको दुष्प्रयास निरन्तरता पाएको छ ।

हुन त मधेश आन्दोलनमा सहभागी विभिन्न राजनीतिक दलहरूको एकताको प्रयास पनि भएको हो तर यी प्रयासहरु मात्र कागजी रहेका स्पष्टतः साबित भएका छन् र सबै आन्दोलनका मुद्दाहरूलाई बेवास्ता गरी सत्तामुखी बाटो नै अपनाएका छन् । विगतमा सत्तालोलुपताको निमित्त आफ्नो मुद्दा र प्रतिवद्धता ताकमा राख्ने, विरोधी वर्चस्ववादी यथास्थितिवाद, उग्रराष्ट्रियता, अनि मधेशी, मुस्लिम र थारूलाई विदेशी मानी समानताको सिद्धान्त विपरित मधेशी, मुस्लिम र थारू लगायत राज्यबाट बहिष्कृतहरुका सबै किसिमका अधिकारहरूप्रति नकारात्मक मानसिकता राख्ने शक्तिहरूसंग मिलेर जाने, मिसिने जस्ता आन्दोलन विरोधी भयंकर गल्तीहरू गरेका छन् । तराई–मधेश लोकतान्त्रिक पार्टीको सजीवनको प्रयास यी सबै गल्तीहरूको संशुद्धिकरण र प्रतिवद्ध मधेशी–थारुहरूको एकता र सशक्तिकरणको आग्रह हो । आन्दोलन र आन्दोलनको कारणले जनताले दिएको विश्वास तथा जिम्मेदारी जस्तो महत्वपूर्ण नासोको स्वार्थ र भ्रष्टाचारको भुमरीमा परेर भइरहेको कुठाराघात विरुद्ध संघर्षको बिगुल हो ।

तराई–मधेश लोकतान्त्रिक पार्टी वृहत् राजनीतिक शक्तिको निर्माणको निर्विकल्प आवश्यकतामाथि अटूट विश्वास राख्दछ । सत्ता र सरकारको मृगमरिचिका अहिले यतिसम्म हावी भएको छ कि यस निर्विकल्प आवश्यकताको ठीक विपरित अहिले नेपालमा मधेशी र थारूहरूको आफ्नै राजनीतिक शक्ति पनि रहन नदिइएको अवस्था छ । ‘मधेशी’ शब्द राजनीतिक दलको नाममा राखिनु अराष्ट्रीय गतिविधि झै मानिएको तमलोपा यससंग स्पष्टतः विमति राख्दछ ।

क्षेत्रीय मुद्दा, क्षेत्रको आवश्यकता र समाधानका उपायहरू पहिचान गर्ने, पहिचान गर्न वाध्य गराउने राजनीतिक ताकत नै भएन भने पहिचानको संघर्षको नाराको के अर्थ हुन्छ ? संघीय शासन व्यवस्था भनेको आ–आफ्नो क्षेत्रमा स्वशासनको अधिकार र संघमा विविधताको एकजूटता सहित सबैको संयुक्त सह–शासनको व्यवस्थापन हो । त्यसकारण, क्षेत्रीय मुद्दाहरूका निमित्त लड्ने शक्ति नै भएन भने संघीयता महज ढकोसला मात्र हुनेछ । तमलोपा यस वास्तविकतालाई आगाडि सार्दै बढ्ने अठोट गरेको छ । क्षेत्रीय मुद्दा भनेको क्षेत्रीय आवश्यकता अनुसार प्रदेशहरूका आ–आफ्नै उपयुक्त अल्पकालिन र दिर्घकालिन योजनाहरू हुनु र त्यसको जिम्मेवारीपूर्वक कार्यान्वयन पनि हो । यसले प्रदेशहरूमा सन्तुलित, योजनावद्ध तथा स्थायी विकास सुनिश्चित गर्दछ । रोजगारका अवसरहरू श्रृजित गर्दछ । कृषि र औद्योगिक विकास तथा उर्जाको आत्मनिर्भर्ताको व्यवस्था हुन्छ । अनि मात्र स्वशासनको वास्तविक उपलब्धिहरु प्राप्त हुन सक्दछन् । संघीय संरचनामा प्रवेशले थोरै मात्र समानीकरणको वातावरण सृजित गरे पनि हाम्रा आर्थिक गतिविधिहरू बढे तर योजनावद्ध भने भएनन् । जनताले दिएको जिम्मेवारीको पालना इमानदारीपूर्वक र पारदर्शिताले गरिएन । जिम्मेवारी पाएकाहरू खरीद, कमीशन र व्यक्तिगत लाभको मानसिकताले कार्य गरे । तमलोपा यस्ता प्रत्युत्पादक मानसिकता विरुद्ध संघर्ष गर्नेछ । जनचेतनाको स्तर वृद्धि गर्नेछ ।