जनकपुरधाम, ४ कार्तिक । मिथिलाको धार्मिक, सांस्कृतिक र ऐतिहासिक पहिचान बोकेको जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका वडा नम्बर–१३ पिडारीस्थित सीता पुष्पवाटिका जनकपुरधामको गर्वको रूपमा रहँदै आएको छ । त्रेतायुगमा भगवान् श्रीराम र जनकनन्दिनी सीताको वास्तविक भेट र विवाहस्थल मानिने यो पवित्र स्थल अहिले श्रद्धालु र पर्यटकको आकर्षण बनेको छ ।

जनकपुरधाम उपमहानगरपालिका–१३ पिडारी मणिमण्डपमा अवस्थित सीता पुष्पवाटिकाको नामले नै यसको कथा सुनाउँछ । यसै स्थानमा सीताले फूल टिप्दै गर्दा भगवान् रामसँग पहिलो भेट भएको धार्मिक विश्वास छ । यही स्थानलाई मिथिला राज्यका राजा जनकले आफ्नी धर्मपुत्री सीताको विवाहस्थलका रूपमा तय गरेका थिए भन्ने उल्लेख विभिन्न पुराणहरूमा पाइन्छ ।

धार्मिक ग्रन्थ रामायणका अनुसार सीता पुष्पवाटिकामा भगवान् श्रीरामले धनुष तोडेर सीतालाई वरण गरेका थिए । सीताले यहीँ श्रीरामप्रति आफ्नो श्रद्धा र समर्पण व्यक्त गरेकी थिइन् । त्यसैबेलादेखि यो स्थान ‘विवाहस्थल’ र ‘पुष्पवाटिका’का रूपमा चिनिँदै आएको छ ।

यो स्थलमा रहेका मणिमण्डप, पुष्पकुण्ड र पुराना शिलालेखहरूले यस क्षेत्रको प्राचीनता प्रमाणित गर्छन् । प्रत्येक वर्ष मंसिर महिनामा हुने रामजानकी विवाह महोत्सवमा सीता पुष्पवाटिकाको महत्व झन् बढ्छ । भारत र नेपालका हजारौं भक्तजन यहाँ भेला भई विवाहको पुनःअभिनय हेर्न जनकपुरधाम पुग्छन् । विवाहपर्वको मुख्य रस्म यही पुष्पवाटिकाबाट सुरु हुने परम्परा रहेको छ ।

संस्कृतिविद् डा. राजेन्द्र विमलका अनुसार सीता पुष्पवाटिका केवल धार्मिक स्थल मात्र नभई यो मिथिलाको सांस्कृतिक आत्मा हो । यहाँको प्रत्येक पाता, फूल र माटोमा इतिहासको सुगन्ध मिसिएको छ ।’

धार्मिक पर्यटनसँगै यहाँको आर्थिक क्रियाकलाप पनि बढ्ने अपेक्षा गरिएको छ । स्थानीय युवाहरूले गाइड, पूजा–सामग्री पसल र हस्तकला व्यवसायमार्फत रोजगारी पाउने सम्भावना देखिएको छ ।

सीता पुष्पवाटिका केवल एउटा धार्मिक स्थल नभई यो नेपाल–भारत दुवै देशका भक्तजनका लागि श्रद्धा र इतिहासको संगमस्थल हो । यहाँको शान्त वातावरण, फूलको सुगन्ध र प्राचीन कथाले आज पनि राम सीताको दिव्य प्रेमकथालाई जीवन्त बनाइरहेको छ ।

तस्बिरहरू : अमरेन्द्र कुमार यादव