जनकपुरधाम, १० भदौ । परिवारको सुख र समृद्धिको कामना गर्दै मिथिलाञ्चल क्षेत्रका घरघरमा मंगलबार चौठचन्द्र अर्थात् चौरचन पर्व हर्षोल्लासका साथ मनाइएको छ ।

हिन्दू परम्परा अनुसार गणेश चतुर्थीको दिन साँझ उदाउँदो चन्द्रमालाई अर्घ दिइएको यस पर्वमा विशेषगरी तराई–मधेशका घरमा धार्मिक र सांस्कृतिक आस्थासहित कार्यक्रम सम्पन्न भएको संस्कृतिविद् काशिकान्त झाले जानकारी दिएका छन् ।

पर्वको अवसरमा व्रतालु महिलाले दिनभर निराहार बसेर पुरी, खीर, पेरुकिया, खजुरिया, दही, नरिवल, केरालगायत विभिन्न पकवान तयार गरी पूजा सामग्रीका रूपमा राख्ने प्रचलन छ । माटोको भाँडामा दही जमाएर चढाउने विशेष विधि र पुरी बनाउन प्रयोग गरिने चामललाई पवित्रतासाथ तयारी गर्ने चलन यस पर्वको विशेषता हो ।

धार्मिक विश्वासअनुसार चन्द्रमा देखेर अर्घ दिएपछि भगवान गणेश प्रसन्न भएर घरपरिवारलाई अशुभ र पापबाट मुक्ति दिन्छन् । आध्यात्मिक गुरु नयनकुमार रायका अनुसार यस पर्वको विधिपूर्वक पालना गर्दा चर्मरोग जस्ता स्वास्थ्य समस्याबाट मुक्ति पाउने जनविश्वास रहेको छ ।

साँझको समयमा घरको आँगनमा माटो र गोबरले लिपेर चामलको पिठोबाट अरिपन (चतुष्कोण) तयार गरिन्छ । त्यसपछि दीप प्रज्वलन गरी फलफूल, मिष्ठान्न, खीर र अन्य पकवान चन्द्रमालाई अर्घ दिन तयारी गरिन्छ । चन्द्रमा उदाएपछि अर्घ दिइन्छ र त्यसपछि परिवारका पुरुष सदस्य ‘मडर’मा बसेर प्रसाद ग्रहण गर्दछन् । अन्य सदस्यहरू पनि अर्घ दिएपछि प्रसाद ग्रहण गर्छन् ।

चौरचन पर्वमा पारिवारिक सुख–समृद्धि मात्र नभई घरपालुवा पशुपन्छीको संरक्षण र स्वास्थ्यका लागि समेत पूजा गरिन्छ । पर्वका क्रममा घरको आँगनमा गाईको गोबरको अरिपनमा दीप प्रज्वलित गरिन्छ । व्रर्तालुहरूले तयार पारेका पकवान देखाएर चन्द्रमालाई अर्घ दिइन्छ ।

संस्कृतिविद्हरूका अनुसार चौरचन पर्व मिथिलाञ्चलको सांस्कृतिक धरोहर र धार्मिक आस्थाको प्रतीक हो । यो पर्व परिवारको एकता, स्वास्थ्य र समृद्धिको सुनिश्चितता गर्ने विश्वासका साथ मनाइन्छ ।